January 7, 2022

Göç Psikolojisi: Yeni Hayata Uyum Sağlamak

Türkiye’den Hollanda’ya göç etmek, birçok insan için hayatlarında çok önemli bir değişimdir. Göç edenler, hem yeni bir ülke, kültür ve dil ile tanışmakta hem de eski ülke, kültür ve dil ile bağlarını koparmamaya çalışmaktadır. Bu durum, göçmenlerin psikolojisi üzerinde etkili olmakta ve çeşitli zorluklarla karşılaşmalarına neden olmaktadır.

Göçmenlerin psikolojisi, göç sürecinin farklı aşamalarında farklı tepkiler gösterebilir. Kültürel uyum nedir?

Ülke değiştirme psikolojisi nedir? Göç bir insanın hayatında nasıl bir değişim yaratır? Bu soruların cevaplarını bulmak için, kültür şoku kavramını incelemek gerekir.

Kültür şoku, bir kişinin kendi kültüründen farklı bir kültüre maruz kalması sonucunda yaşadığı duygusal ve bilişsel stres durumudur.

Kültür şoku, genellikle dört aşamadan oluşur: balayı, kriz, toparlanma ve uyum.

  1. Balayı aşaması, göçmenlerin yeni kültüre ilgi duyduğu ve heyecanlandığı bir dönemdir. Göçmenler, yeni kültürün farklı yönlerini keşfetmekten zevk alır ve olumlu duygular yaşarlar. Bu aşama genellikle kısa sürer ve göçmenler yeni kültürün zorluklarıyla karşılaştıkça sona erer. Örneğin: Türkiye’den Hollanda’ya göç eden Ayşe, ilk geldiği zamanlarda Hollanda’nın güzel manzaralarını, renkli sokaklarını, bisiklet kültürünü, çeşitli müzelerini ve parklarını gezmekten çok keyif alır. Yeni insanlarla tanışır ve yeni yemekler dener. Kendisini macera dolu bir tatilde gibi hisseder.

2. Kriz aşaması, göçmenlerin yeni kültüre uyum sağlamakta güçlük çektiği ve eski kültürünü özlediği dönemdir. Göçmenler, yeni kültürde kendilerini yabancı, yalnız ve anlaşılmaz hissederler. Kültürel farklılıklar nedeniyle iletişim sorunları yaşarlar ve yeni kültüre karşı olumsuz tutumlar geliştirirler. Bu aşama, göçmenlerin psikolojik sağlığı açısından en riskli dönemdir. Göçmenler bu aşamada depresyon, anksiyete, öfke, kaygı gibi duygusal sorunlar yaşayabilirler. Örneğin: Ayşe’nin balayı aşaması bittikten sonra Hollanda’da yaşamanın zorluklarını fark etmeye başlar. Hollanda dilini öğrenmekte zorlanır ve çevresindeki insanlarla iletişim kurmakta güçlük çeker. Kendisine uygun bir iş bulamaz ve maddi sıkıntı yaşar. Hollanda kültürünü anlamakta zorlanır ve bazı davranışları kaba veya saygısız bulur. Türkiye’deki ailesini, arkadaşlarını, yemeklerini, müziklerini özler. Kendisini mutsuz, yalnız ve kayıp hisseder.

3. Toparlanma aşaması, göçmenlerin yeni kültüre alışmaya başladığı ve krizden çıkmaya çalıştığı dönemdir. Göçmenler, yeni kültürü daha iyi anlamaya çalışır ve kendilerine uygun stratejiler geliştirirler. Yeni kültürde sosyal ilişkiler kurmaya ve destek kaynakları bulmaya çalışırlar. Bu aşama, göçmenlerin kendine güveni arttığı ve yeni kültüre uyum sağlamaya devam ettiği müddetçe sürecektir. Örneğin: Ayşe, kriz aşamasını atlatmak için çaba gösterir. Hollandaca öğrenmek için kurslara gider ve pratik yapar. Yeni kültürün kurallarını, değerlerini, geleneklerini öğrenir ve kabullenir. Kendisine uygun bir iş bulur ve çalışma hayatına adapte olur. Yeni arkadaşlar edinir ve sosyal aktivitelere katılır. Kendisine destek olan kişi veya kurumlarla irtibat kurar. Kendisini daha iyi hissetmeye başlar.

4. Uyum aşaması, göçmenlerin yeni kültüre tamamen uyum sağladığı ve kendilerini rahat hissettiği dönemdir. Göçmenler, yeni kültürde kendilerine ait bir yer bulur ve iki kültür arasında denge kurarlar. Yeni kültürde yaşamaktan memnun olur ve olumsuz duyguları azalır. Örneğin: Ayşe, Hollanda’da yaşamaya alışır ve kendisini Hollandalı gibi hisseder. Hollanda dilini akıcı bir şekilde konuşur ve iletişim sorunları yaşamaz. İyi bir işe sahiptir ve mesleğinde başarı gösterir. Arkadaş çevresi geniştir ve hem Hollandalı hem de Türk arkadaşları vardır. Türkiye ile bağlantısını koparmaz ama Hollanda’yı da ikinci vatanı olarak görür. Kendisini mutlu, huzurlu ve tatmin olmuş hisseder.

Göçmenlerin kültür şoku aşamalarını yaşarken karşılaşabilecekleri psikolojik zorluklar, kişisel özellikler, göç nedenleri, göç öncesi ve sonrası yaşam koşulları, sosyal destek gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Bazı göçmenler, kültür şoku aşamalarını daha hızlı ve kolay geçerken, bazıları daha uzun ve zorlu bir süreç yaşayabilirler.

 

Göçmenlerin bu süreçte kendilerine yardımcı olabilecek bazı çözüm önerileri paylaşmak istiyorum:

 

Yeni kültürü öğrenmeye ve anlamaya çalışmak. Yeni kültürün dilini, tarihini, geleneklerini, değerlerini, kurallarını öğrenmek, göçmenlerin yeni kültüre uyum sağlamasını kolaylaştırabilir. Ayrıca, yeni kültürü yargılamadan ve kendi kültürüyle karşılaştırmadan kabul etmeye çalışmak, göçmenlerin yeni kültüre karşı olumlu bir tutum geliştirmesine yardımcı olabilir. Bunun için komşularınız, iş arkadaşlarınız ya da sizden daha önce göç etmiş kişilerden yardım alabilirsiniz.

Yeni kültürde sosyal ilişkiler kurmaya ve sürdürmeye çalışmak. Yeni kültürde arkadaş edinmek, sosyal aktivitelere katılmak, destek gruplarına üye olmak, göçmenlerin kendilerini yalnız hissetmemelerini ve yeni kültüre ait hissetmelerini sağlayabilir. Ayrıca, eski kültürle bağlantıyı koparmamak, aile ve arkadaşlarla iletişim halinde kalmak, göçmenlerin eski kültürünü unutmamalarını ve kimliklerini korumalarını sağlayabilir. Bu konuda meetup.com ve benzeri web siteleri yararlı olabilir. MeetUp, farklı ilgi alanlarına göre gruplar oluşturan ve buluşturan bir sosyal ağdır.

Kendine bakım vermeye çalışmak. Göç süreci stresli bir dönemdir ve göçmenlerin fiziksel ve ruhsal sağlıklarını ihmal etmemeleri gerekir. Göçmenler, düzenli uyku, beslenme, egzersiz gibi alışkanlıkları sürdürmeli, hobilerine zaman ayırmalı, kendilerini rahatlatacak yöntemler bulmalıdır. Ayrıca, duygularını ifade etmekten çekinmemeli, güvenilir kişilerle paylaşmalı veya günlük tutmalıdır. Bu konuda Headspace ve benzeri uygulamalardan yardım alabilirsiniz. Headspace, meditasyon ve bilinçli farkındalık (mindfulness) teknikleri öğreten ve uygulatan bir uygulamadır.

Profesyonel yardım almaktan çekinmemek. Göçmenler, kendine yardım yöntemleri işe yaramadığında veya psikolojik sorunlarını aşamadıklarında profesyonel yardım almaktan çekinmemelidir. Ben ve meslektaşlarım gibi uzman bir psikologdan destek almak, göçmenlerin psikolojik sorunlarını tanımalarına, anlamalarına ve çözümlemelerine yardımcı olabilir. Her zaman ilk başvurma noktası ev doktoru (huisarts) olmalıdır. Ardından size psikoterapi tavsiye ederse ya da siz ihtiyaç hissederseniz benimle ya da doktorunuzun yönlendireceği bir uzmanla iletişime geçebilirsiniz. Henüz bir ev doktoru belirlemediyseniz bu web sitesine bakarak çevrenizdeki muayenehaneleri bulabilirsiniz.

Sonuç olarak, Türkiye’den Hollanda’ya göç etmek, göçmenler için hem fırsatlar hem de zorluklar sunan bir süreçtir. Göçmenlerin bu süreçte yaşadıkları kültür şoku aşamalarını bilmesi ve kendilerine uygun çözüm önerilerini uygulaması, yeni kültüre uyum sağlamalarını kolaylaştırabilir. Göçmenlerin yeni kültüre uyum sağlamaları hem kendi psikolojik sağlıkları hem de yeni topluma katkıda bulunmaları açısından önemlidir.

Drs. Cevdet Acarsoy

Uzman Klinik Psikolog

www.expatpsychology.nl

Kaynaklar:

 

  1. BBC News Türkçe. (2023, 31 Ekim). Geçen yıl Türkiye’den 1020 kişi ‘beyin göçü’ için Hollanda’ya başvurdu. URL: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-46774679
  2. TRDizin. (2023, 31 Ekim). Ulusötesi Hayatlar: Hollanda’da Yaşayan Türk Vatandaşlarının Sosyal Güvenliği. URL: https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/448175/ulusotesi-hayatlar-hollandada-yasayan-turk-vatandaslarinin-sosyal-guvenligi
  3. Academia.edu. (2023, 31 Ekim). GÖÇ PSİKOLOJİSİ. URL: https://www.academia.edu/34929667/G%C3%96%C3%87_PS%C4%B0KOLOJ%C4%B0S%C4%B0
  4. Academia.edu. (2023, 31 Ekim). Türk-Alman Göç Araştırmalarının 50 Yılı. Prof. Dr. Nermin Abadan Unattan. URL: https://www.academia.edu/15417363/T%C3%BCrk_Alman_G%C3%B6%C3%A7_Ara%C5%9Ft%C4%B1rmalar%C4%B1n%C4%B1n_50_Y%C4%B1l%C4%B1_Prof_Dr_Nermin_Abadan_Unattan
  5. DergiPark. (2023, 31 Ekim). HOLLANDA’YA GERÇEKLEŞTİRİLEN TÜRK GÖÇÜ VE ULUSÖTESİ FAALİYETLER. URL: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/328966